Ταμάσπ

Όνομα βασιλιάδων της Περσίας. 1. Ο A’ (Αμπούλ - Μονταβέρ - Μπεχαντέρ - Χαν, 1513 – 1576). Σάχης της Περσίας, γιος του Ισμαήλ, ιδρυτή της δυναστείας των Σόφις. Διαδέχτηκε τον πατέρα του σε ηλικία 13 χρόνων και βασίλεψε 50 χρόνια. Μετά την άνοδό του στον θρόνο νίκησε τους Οσμπέκους και τους απώθησε πέρα από το Τζιχούν. Αργότερα πολέμησε νικηφόρα και εναντίον των Οσμπέκων του Χαρίσμ. Το 1529 κατέλαβε τη Βαγδάτη, ήρθε όμως στη συνέχεια σε σύγκρουση με τη φυλή Τεκελού. Νίκησε και διασκόρπισε αυτούς, αλλά προκάλεσε την οργή του σουλτάνου των Τούρκων Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή, την βοήθεια του οποίου είχαν ζητήσει οι ίδιοι. Κατά τον πόλεμο που επακολούθησε, παρά την απόλυτη υπεροχή των αντιπάλων του, ο Τ. κατόρθωσε να υποστεί λιγότερες ζημιές από αυτούς. Έχασε όμως τη Βαγδάτη, τη Μοσούλη και πολλά οχυρά του Ιράκ και του Ντιαρμπεκίρ. Το 1538 κατόρθωσε να ενώσει με την Περσία το Χιρβάν και διόρισε εκεί διοικητή τον αδελφό του Ελκάς-Μιρζά. Αυτός, επαναστάτησε κατά του Τ. και όταν νικήθηκε, κατέφυγε στον σουλτάνο της Τουρκίας Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή, τον οποίο νίκησε σε νέο πόλεμο εναντίον του Τ. Ο πόλεμος αυτός κατέληξε σε βάρος των Τούρκων. Αργότερα ο Τ. κατέλαβε τη Γεωργία και ήρθε για τρίτη φορά σε πολεμική ρήξη με τον Σουλεϊμάν. Ο πόλεμος αυτός τερματίστηκε το 1554 με την υπογραφή συνθήκης ειρήνης. Από τότε έζησε ειρηνικά μέχρι τον θάνατό του. Πέθανε μάλλον δηλητηριασμένος από κάποια από τις γυναίκες του. 2. Ο B’ (; – 1739). Σάχης της Περσίας της δυναστείας των Σόφις, γιος του σάχη Χουσεΐν. Το 1722 ενώ ο πατέρας του ήταν πολιορκημένος στο Ισπαχάν από τους Αφγανούς, τον έστειλε στο Κασμπί για ασφάλεια. Μόλις πληροφορήθηκε τον θάνατο του πατέρα του, ανακήρυξε τον εαυτό του σάχη, αλλά μετά από λίγο νικήθηκε από τον Μιρ-Μαχμούτ, ο οποίος είχε κατορθώσει να γίνει κύριος του Ισπαχάν. Αποσύρθηκε τότε στην Ταυρίδα, επιδόθηκε σε διασκεδάσεις και παραμέλησε τη διοίκηση του κράτους του, τη στιγμή που οι Τούρκοι προχωρούσαν από τα δυτικά και οι Ρώσοι του Μεγάλου Πέτρου από τον βορρά. Λίγο αργότερα εγκατέλειψε και την Ταυρίδα και κατέφυγε στο Φεχραμπάντ, από όπου παρακολουθούσε με απάθεια τον διαμελισμό του κράτους του. Ενώ όμως η διάλυση της Περσίας ήταν θέμα χρόνου, εμφανίστηκε ο περίφημος Ναντίρ, ο οποίος ανέλαβε τη διοίκηση των περσικών στρατευμάτων και κατόρθωσε να ανακαταλάβει το Ισπαχάν και την ανατολική Περσία (1729) και να επαναφέρει τον Τ. στον θρόνο. Ο Τ. επειδή ζήλεψε την επιτυχία του στρατηγού του, θέλησε και αυτός να αναμειχθεί στα δημόσια πράγματα, αθέτησε τη συνθήκη που εκείνος υπέγραψε με τους Τούρκους και έκανε νέα ατιμωτική. Ο Ναντίρ απελπίστηκε τότε από την αναξιότητά του, τον εκθρόνισε και ανέβασε στον θρόνο τον νεαρό Αμπάς τον Γ’ (1732). Ο Τ. έζησε άλλα 7 χρόνια και πέθανε μάλλον δολοφονημένος κατά διαταγή του Ριζά - Κούλι - Μιρζά, γιου του Ναντίρ.